Zespół Dworu Starościńskiego w Leżajsku to jeden z najważniejszych zabytków tego malowniczego miasta. Zlokalizowany nieopodal leżajskiego rynku, kompleks ten pełni obecnie funkcję Muzeum Ziemi Leżajskiej, przyciągając turystów swoją bogatą historią i unikalną architekturą.
Przyjrzyjmy się bliżej historii zespołu dworu starościńskiego, jego architekturze oraz znaczeniu kulturalnemu.
Historia Dworu Starościńskiego
Historia zespołu Dworu Starościńskiego sięga pierwszej połowy XVI wieku, kiedy to król Zygmunt I Stary dokonał ponownej lokacji miasta po niszczącym najeździe tatarskim. W latach 1524-1532 starosta leżajski Krzysztof Szydłowiecki wzniósł okazały zespół rezydencjalno-obronny, który miał pełnić funkcję zarówno mieszkalną, jak i obronną.
Pierwotny drewniany dwór składał się z domu starosty, odrębnego domu dla służby oraz licznych zabudowań gospodarczych, takich jak piekarnia, browar, słodownia, stajnie i więzienie starościńskie. Całość była otoczona wałami ziemnymi i parkanem, a w obwodzie obwarowań znajdowała się drewniana, trzypiętrowa wieża pełniąca funkcje obronne.
W ciągu wieków dwór wielokrotnie zmieniał właścicieli i ulegał zniszczeniom, m.in. podczas najazdu Stanisława Stadnickiego w 1609 roku, znanego jako Diabeł Łańcucki, oraz podczas potopu szwedzkiego i najazdów tatarskich. W latach 1760-1770 ostatni starosta leżajski, Józef Potocki, zbudował murowany dwór, który istnieje do dziś.
Architektura Zespołu Dworu Starościńskiego
Zespół Dworu Starościńskiego w Leżajsku to klasycystyczna budowla wzniesiona na rzucie prostokąta. Główna bryła budynku jest parterowa, z piętrowymi facjatkami nad częścią środkową, a dach pokryty jest dachówką ceramiczną. Charakterystycznym elementem jest facjata z dachem dwuspadowym i tarasem wspartym na czterech filarach, które dodają budynkowi elegancji.
Wnętrze dworu zaprojektowano w układzie dwutraktowym, z holem i sienią na osi. Cztery oficyny, które otaczają dziedziniec, są parterowymi budynkami o prostopadłościennych bryłach, również pokrytymi dachówką ceramiczną. Elewacje budynków ozdobione są pilastrami, co nadaje im rytm i harmonijny wygląd.
Dwór otoczony jest malowniczym parkiem, który dopełnia całości założenia architektonicznego. Park jest miejscem rekreacji i spacerów, a jego starannie zaprojektowane alejki i roślinność tworzą wyjątkową atmosferę.
Muzeum Ziemi Leżajskiej
W 2004 roku zespół Dworu Starościńskiego został przejęty przez Starostwo Powiatowe w Leżajsku i przekształcony w Muzeum Ziemi Leżajskiej. Muzeum oferuje trzy stałe ekspozycje: Ekspozycję Historii Miasta i Regionu, Ekspozycję Etnograficzno-Zabawkarską oraz Ekspozycję Browarniczą. Dodatkowo, placówka organizuje liczne wystawy czasowe, wykłady, seminaria oraz projekcje filmowe.
Muzeum pełni ważną rolę edukacyjną, oferując lekcje muzealne dla dzieci i młodzieży. Dzięki bogatej ofercie kulturalnej, Muzeum Ziemi Leżajskiej jest nie tylko atrakcją turystyczną, ale także centrum życia kulturalnego regionu. Rewitalizacja obiektu, wspierana funduszami unijnymi, pozwoliła na zachowanie i promowanie dziedzictwa kulturowego Leżajska.
Leżajsk Zespół Dworu Starościńskiego: Atrakcje Turystyczne
Zespół Dworu Starościńskiego w Leżajsku to nie tylko zabytkowa rezydencja, ale także miejsce licznych atrakcji turystycznych. Zwiedzający mogą podziwiać piękną architekturę dworu, spacerować po malowniczym parku oraz zwiedzać muzeum z jego interesującymi ekspozycjami.
Warto również zwrócić uwagę na wydarzenia kulturalne organizowane przez muzeum, takie jak koncerty, wystawy czasowe i warsztaty. Zespół Dworu Starościńskiego jest miejscem, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnością, oferując mieszkańcom i turystom niezapomniane wrażenia.
Podsumowanie i wnioski: Historia Dworu Starościńskiego
Zespół Dworu Starościńskiego w Leżajsku to miejsce o bogatej historii i wyjątkowej architekturze. Od średniowiecznego rezydencjalno-obronnego zespołu, przez funkcję szkolną, aż po współczesne muzeum, dwór był świadkiem wielu ważnych wydarzeń i zmian. Jego obecna rola jako Muzeum Ziemi Leżajskiej podkreśla znaczenie tego miejsca dla lokalnej społeczności i turystów. Zwiedzanie zespołu dworu starościńskiego to podróż w czasie, która pozwala lepiej zrozumieć historię i kulturę Leżajska.
